ZABIEGI W ZAKRESIE TERMOLEZJI I BLOKADY

Termolezja (termoablacja) to zabieg polegający na kontrolowanym działaniu wysokiej temperatury na wybrane zakończenia nerwowe, aby przerwać przewodnictwo bólu. Stosuje się ją głównie u pacjentów z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi, nieustępującymi po tradycyjnym leczeniu zachowawczym.

Zabiegi zaleca się w przypadku przewlekłego bólu kręgosłupa, stawów krzyżowo-biodrowych, bólu neuropatycznego czy dolegliwości powstałych po uszkodzeniu nerwów obwodowych. Stosuje się je, gdy metody zachowawcze (farmakoterapia, rehabilitacja, fizykoterapia) nie przyniosły oczekiwanej poprawy.

Termolezja zapewnia długotrwały efekt przeciwbólowy dzięki trwałemu uszkodzeniu zakończeń nerwowych. Z kolei blokada nerwu polega na czasowym zablokowaniu przewodnictwa bólu za pomocą znieczulenia miejscowego lub sterydów i ma działanie krótkotrwałe.

Zazwyczaj należy dostarczyć aktualne badania obrazowe (rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa) i poinformować lekarza o przyjmowanych lekach. Jeśli wymagane jest znieczulenie, konieczne może być bycie na czczo przez kilka godzin przed zabiegiem. Szczegółowe zalecenia przekaże personel medyczny podczas kwalifikacji.

Efekty mogą utrzymywać się od kilku miesięcy do kilku lat. Czas trwania zależy od rodzaju dolegliwości, indywidualnej reakcji pacjenta oraz postępowania po zabiegu. W przypadku nawrotu bólu możliwe jest powtórzenie termolezji lub zastosowanie alternatywnych metod leczenia. Lekarz wskaże dalszą ścieżkę postępowania.

Niektóre zabiegi termolezji lub blokad nerwów mogą być dostępne w ramach NFZ, jednak terminy i zasady kwalifikacji zależą od danego ośrodka. Wiele placówek oferuje również wykonanie procedury w trybie prywatnym, co często pozwala na skrócenie czasu oczekiwania.  Link do terminów dla świadczenia zabiegi w zakresie termolezji i blokady.

Często wskazana jest krótka konsultacja z lekarzem w placówce, w której planujesz wykonać zabieg. Pozwoli to potwierdzić wskazania, omówić szczegóły procedury i warunki wykonania zabiegu w danym ośrodku.

Najpierw konieczna jest konsultacja ze specjalistą (np. neurochirurgiem, anestezjologiem wyspecjalizowanym w leczeniu bólu lub neurologiem). Lekarz na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz wyników badań obrazowych (MRI, TK) oceni, czy zabieg termolezji lub blokady jest wskazany. Często przed decyzją o ablacji nerwów wykonuje się blokadę diagnostyczną, aby potwierdzić źródło bólu.

Zabieg zazwyczaj przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, czasem z zastosowaniem sedacji dożylnej. Dzięki temu dyskomfort jest minimalny. Po zabiegu możliwe jest odczuwanie niewielkiego bólu w miejscu wkłucia, który zwykle ustępuje po krótkim czasie.

Zabieg termolezji lub blokady nerwów jest zazwyczaj krótki, trwający od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, w zależności od liczby punktów aplikacji. Po krótkiej obserwacji w placówce medycznej większość pacjentów może wrócić do domu tego samego dnia. Powrót do codziennych aktywności jest zazwyczaj możliwy po 1–2 dniach, w zależności od zaleceń lekarza.

Zazwyczaj wymagane są aktualne badania obrazowe (rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) pokazujące obszar objęty bólem. Dodatkowe badania laboratoryjne lub konsultacje specjalistyczne mogą być zalecane przez lekarza kwalifikującego.

Przeciwwskazaniami mogą być m.in. aktywne infekcje w miejscu wkłucia, nieustabilizowane choroby przewlekłe, problemy z krzepnięciem krwi czy brak współpracy pacjenta. Ostateczną decyzję o możliwości wykonania zabiegu podejmuje lekarz po szczegółowej analizie stanu zdrowia pacjenta.

Często poprawa jest odczuwalna po kilku dniach, gdy mija okres podrażnienia tkanek po zabiegu. Utrzymanie efektów może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od indywidualnych cech organizmu i przyczyny bólu. Czasem konieczne jest powtórzenie zabiegu.

Informacje na temat terminów, kosztów oraz kwalifikacji do zabiegu można uzyskać, kontaktując się bezpośrednio z placówką medyczną (telefonicznie, mailowo lub poprzez formularz kontaktowy na stronie internetowej). Najpierw konieczna jest konsultacja ze specjalistą, który oceni wskazania i skieruje do wykonania termolezji lub blokad.

Zazwyczaj zaleca się co najmniej jedną wizytę kontrolną, aby ocenić skuteczność procedury oraz ewentualne działania niepożądane. Lekarz może również ustalić plan rehabilitacji lub dodatkowych ćwiczeń wspomagających utrzymanie efektów zabiegu.

Termolezja polega na trwałym (choć nie zawsze dożywotnim) uszkodzeniu zakończeń nerwowych przy użyciu temperatury, co prowadzi do długotrwałego efektu przeciwbólowego. Klasyczna blokada nerwu zwykle polega na czasowym zablokowaniu przewodnictwa bólowego za pomocą leków znieczulających lub sterydów i ma działanie krótkotrwałe. O wyborze metody decyduje lekarz, biorąc pod uwagę rodzaj i nasilenie bólu.

Mogą pojawić się przejściowe dolegliwości, takie jak niewielki ból lub dyskomfort w miejscu wkłucia, zasinienie, obrzęk, uczucie drętwienia czy przejściowe nasilenie bólu. Poważniejsze powikłania występują rzadko. Lekarz poinformuje o ewentualnych zagrożeniach i środkach ostrożności.

Wiek nie jest ścisłym przeciwwskazaniem. Istotne jest ogólne zdrowie pacjenta, jego zdolność do współpracy, stabilne choroby przewlekłe oraz brak przeciwwskazań medycznych do zastosowania tej metody. U osób starszych z licznymi schorzeniami konieczna może być dokładniejsza ocena anestezjologiczna.

To zależy od trybu, w jakim pacjent stara się o zabieg. W ramach NFZ zwykle wymagane jest skierowanie do poradni leczenia bólu lub do lekarza specjalisty (neurochirurga, neurologa, anestezjologa). Prywatnie często można umówić się bez skierowania, ale warto wcześniej zapytać o zasady danej placówki.

Częstotliwość powtórzeń zależy od efektów pierwszego zabiegu i rodzaju bólu. W niektórych przypadkach zabieg można powtórzyć po upływie kilku miesięcy lub lat, jeśli ból powróci. Decyzję o ponownej termolezji podejmuje lekarz, oceniając stan pacjenta i wyniki wcześniejszej terapii.

Nie, zmiany w przyjmowaniu leków należy wprowadzać pod kontrolą lekarza. Jeśli ból ulegnie znacznemu zmniejszeniu, lekarz może stopniowo zmniejszać dawki leków lub całkowicie je odstawić. Samowolne przerwanie leczenia może spowodować nawroty bólu lub inne niepożądane skutki.

Jeśli podczas zabiegu zastosowano wyłącznie znieczulenie miejscowe bez sedacji, pacjent może zazwyczaj prowadzić samochód po krótkim okresie odpoczynku. Jeśli podano leki uspokajające lub znieczulenie ogólne, wskazane jest, aby nie prowadzić pojazdów przez co najmniej 12-24 godziny. Lekarz udzieli dokładnych zaleceń po zabiegu.

Często zaleca się rehabilitację lub ćwiczenia wzmacniające mięśnie, poprawiające postawę i stabilizację kręgosłupa lub stawów. Rehabilitacja może pomóc utrwalić efekt przeciwbólowy i poprawić ogólną sprawność. Lekarz lub fizjoterapeuta przedstawi indywidualny plan postępowania.

Brak poprawy nie zawsze oznacza, że zabieg był nieskuteczny – czasami efekty pojawiają się po kilku dniach lub tygodniach. Jeśli mimo upływu czasu ból nie ustąpi lub nasili się, należy skontaktować się z lekarzem. Może być konieczna ponowna ocena przyczyny bólu, wykonanie dodatkowych badań lub zastosowanie innej metody leczenia.

Zazwyczaj, jeśli zabieg jest wykonywany w sedacji lub znieczuleniu ogólnym, pacjent powinien być na czczo przez około 6–8 godzin. Dokładne zalecenia otrzymasz od placówki wykonującej zabieg. Jeśli zabieg jest wykonywany wyłącznie w znieczuleniu miejscowym, często nie ma konieczności bycia na czczo, ale warto to potwierdzić z personelem medycznym.

Skuteczność zależy od indywidualnych cech pacjenta, rodzaju i źródła bólu. U większości pacjentów dochodzi do znaczącej poprawy, jednak zdarzają się przypadki, gdy efekt jest mniejszy niż oczekiwany. Lekarz omówi z pacjentem szanse powodzenia na podstawie badań i dotychczasowego przebiegu choroby.

Zabieg zaleca się u pacjentów z przewlekłymi bólami stawów krzyżowo-biodrowych, które nie ustępują pomimo leczenia zachowawczego, terapii farmakologicznej czy rehabilitacji. Zazwyczaj poprzedza go konsultacja z lekarzem neurochirurgiem lub specjalistą leczenia bólu, który potwierdza, że termolezja może przynieść ulgę.