Methotrexatum (Methotrexat-Ebewe)

tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika

Methotrexat-Ebewe, 100 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji

Methotrexatum

Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona

informacje ważne dla pacjenta.

• - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać.
• - W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
• - Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy przekazywać go innym. Lek może

zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby są takie same.

• - Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane

niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Patrz punkt 4.

Spis treści ulotki:

• 1. Co to jest lek Methotrexat-Ebewe i w jakim celu się go stosuje
• 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Methotrexat-Ebewe
• 3. Jak stosować lek Methotrexat-Ebewe
• 4. Możliwe działania niepożądane
• 5. Jak przechowywać lek Methotrexat-Ebewe
• 6. Zawartość opakowania i inne informacje
• 1. Co to jest lek Methotrexat-Ebewe i w jakim celu się go stosuje

Methotrexat-Ebewe jest lekiem przeciwnowotworowym z grupy antymetabolitów. Szczególnie

wrażliwe na działanie preparatu są szybko rosnące tkanki, jak: nowotworowe, szpik kostny, komórki

płodu, błona śluzowa jamy ustnej i jelit czy komórki pęcherza moczowego. Mechanizm działania leku

polega na hamowaniu rozrostu nowotworu. Jeśli proliferacja komórek w tkance nowotworowej jest

silniejsza niż w tkankach prawidłowych, metotreksat może hamować wzrost nowotworu bez

szkodliwego działania na tkanki prawidłowe.

Rozrost komórek nabłonka skóry jest znacznie większy u chorych na łuszczycę niż u osób zdrowych;

objaw ten jest podstawą do stosowania metotreksatu w ciężkich postaciach łuszczycy.

Wskazania do stosowania:

• - nowotwory złośliwe, np. ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) włącznie z białaczką oponową,

nieziarniczy chłoniak złośliwy (ang. Non-Hodgkin’s Lymphoma – NHL), rak piersi, rak jądra, rak

jajnika, nowotwory głowy i szyi, drobnokomórkowy rak płuc, nabłoniak kosmówkowy złośliwy,

mięsaki kości;

• - oporna na inne leczenie łuszczyca.
• 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Methotrexat-Ebewe

Kiedy nie stosować leku Methotrexat-Ebewe

• - jeśli pacjent jest uczulony na substancję czynną lub którykolwiek z pozostałych składników tego

leku (wymienionych w punkcie 6);

• - jeśli pacjent ma zaburzenia czynności wątroby;
• - jeśli pacjent ma ciężkie zaburzenia czynności nerek (w przypadku stosowania małych dawek

metotreksatu (<100 mg/m 2 pc.) lub umiarkowane zaburzenia czynności nerek (w przypadku

stosowania średnich lub dużych dawek metotreksatu (>100 mg/m 2 pc.);

• - jeśli pacjent ma zaburzenia czynności układu krwiotwórczego (np. po wcześniejszej radioterapii

lub chemioterapii);

• - jeśli pacjent ma ciężkie i (lub) czynne ostre zakażenia;
• - jeśli pacjent nadużywa alkoholu;

1 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

• - jeśli pacjent ma zaburzenia układu odpornościowego;
• - jeśli pacjent ma zapalenie jamy ustnej i czynną chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy;
• - podczas karmienia piersią oraz dodatkowo w ciąży, jeśli pacjentka stosuje lek we wskazaniach

nieonkologicznych (w leczeniu choroby nienowotworowej) (patrz punkt „Ciąża, karmienie piersią

i wpływ na płodność”).

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Przed rozpoczęciem stosowania leku Methotrexat-Ebewe należy omówić to z lekarzem, jeśli:

• - pacjent ma cukrzycę i jest leczony insuliną;
• - pacjent ma nieaktywne, przewlekłe zakażenie (np. gruźlicę, zapalenie wątroby typu B lub C,

półpasiec);

• - pacjent ma lub miał w przeszłości chorobę nerek lub wątroby;
• - pacjent ma zaburzenia czynności płuc;
• - pacjent ma znaczną nadwagę;
• - u pacjenta gromadzi się płyn w jamie brzusznej lub w przestrzeni między płucami a klatką

piersiową (wodobrzusze, wysięk opłucnowy);

• - pacjent jest odwodniony lub ma zaburzenia prowadzące do odwodnienia (wymioty, biegunka,

zapalenie błony śluzowej jamy ustnej).

Podczas stosowania metotreksatu może dojść do nawrotu zapalenia skóry wywołanego

napromienianiem (popromienne zapalenie skóry) lub oparzeniem słonecznym (tzw. „reakcja

przypomnienia”).

Narażenie na promieniowanie UV podczas terapii lekiem Methotrexat-Ebewe może nasilić zmiany

skórne związane z łuszczycą.

Podczas leczenia metotreksatem notowano przypadki ostrego krwawienia z płuc u pacjentów

z zasadniczą chorobą reumatyczną. Jeśli u pacjenta wystąpi krwioplucie, czyli odkrztuszanie

wydzieliny z krwią, należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza.

Jeśli pacjent, jego partner lub opiekun zauważą nowe wystąpienie lub nasilenie objawów

neurologicznych, w tym ogólne osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia, zmiany myślenia, pamięci

i orientacji prowadzące do dezorientacji i zmian osobowości, należy natychmiast skontaktować się

z lekarzem, ponieważ mogą to być objawy bardzo rzadkiego, ciężkiego zakażenia mózgu,

nazywanego postępującą wieloogniskową leukoencefalopatią (ang. progressive multifocal

leukoencephalopathy, PML).

Zalecane badania kontrolne i środki ostrożności

Nawet po zastosowaniu małych dawek leku Methotrexat-Ebewe mogą wystąpić ciężkie działania

niepożądane. W celu odpowiednio wczesnego wykrycia tych działań lekarz musi przeprowadzać

badania kontrolne i laboratoryjne.

Przed rozpoczęciem leczenia

Przed rozpoczęciem leczenia lekarz zleci wykonanie badań krwi w celu sprawdzenia liczby krwinek

oraz czynności wątroby i wykrycia zapalenia wątroby. Zostaną wykonane badania stężenia albumin

w surowicy (białka we krwi), badania stanu zapalenia wątroby oraz badania czynności nerek. Lekarz

może również zalecić przeprowadzenie innych badań wątroby – badań obrazowych lub badań

wymagających pobrania niewielkiej próbki tkanki wątrobowej, aby dokładniej ją zbadać. Może

również zalecić wykonanie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej lub badania czynności płuc

w celu zbadania, czy pacjent ma gruźlicę. Dalsze badania mogą być także przeprowadzane w trakcie

i po zakończeniu leczenia.

Podczas leczenia:

Lekarz może zlecić wykonanie następujących badań:

• - badanie jamy ustnej i gardła w celu wykluczenia zmian na błonach śluzowych, takich jak zapalenie

lub owrzodzenie.

• - badania krwi i (lub) pełna morfologia krwi z oceną liczby poszczególnych rodzajów komórek krwi

2 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

oraz badanie stężenia metotreksatu w surowicy

• - badanie krwi w celu kontrolowania czynności wątroby
• - badania obrazowe w celu kontrolowania stanu wątroby
• - pobranie niewielkiego wycinka z wątroby w celu dokładnego zbadania
• - badanie krwi w celu kontrolowania czynności nerek
• - kontrola czynności układu oddechowego i, w razie potrzeby, badanie czynności płuc

Należy zgłaszać się na wszystkie wyznaczone badania krwi oraz inne badania zalecone przez lekarza.

Jeśli wynik któregokolwiek z tych badań okaże się nieprawidłowy, leczenie zostanie wznowione

dopiero wówczas, gdy wszystkie badane wskaźniki powrócą do normy.

Dzieci i młodzież

Leczenie metotreksatem dzieci i młodzieży powinien rozpoczynać i kontrolować specjalista

z odpowiednim doświadczeniem w rozpoznawaniu i leczeniu chorób objętych wskazaniami do

stosowania.

Podczas stosowania leku Methotrexat-Ebewe lekarz będzie szczególnie uważnie kontrolował stan

dziecka, aby możliwie jak najwcześniej rozpoznać ewentualne działania niepożądane.

Osoby w podeszłym wieku

Podczas stosowania leku Methotrexat-Ebewe należy szczególnie uważnie kontrolować stan pacjentów

w podeszłym wieku, aby możliwie jak najwcześniej rozpoznać ewentualne działania niepożądane.

Dawki stosowane u pacjentów w podeszłym wieku powinny być względnie małe m.in. z uwagi na

związane z wiekiem zaburzenia czynności wątroby i nerek oraz niskimi rezerwami kwasu foliowego

w organizmie.

Specjalne środki ostrożności dotyczące stosowania leku Methotrexat-Ebewe

Metotreksat na pewien czas zaburza wytwarzanie plemników i komórek jajowych. Metotreksat może

spowodować poronienie i ciężkie wady wrodzone. Pacjentka powinna unikać zajścia w ciążę w czasie

przyjmowania metotreksatu i przez co najmniej przez 6 miesięcy po zakończeniu leczenia. Mężczyźni

powinni unikać spłodzenia dziecka w trakcie otrzymywania metotreksatu i przez co najmniej

3 miesiące po zakończeniu leczenia. Patrz także punkt „Ciąża, karmienie piersią i wpływ na

płodność”.

Methotrexat-Ebewe a inne leki

Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta

obecnie lub ostatnio, również tych, które wydawane są bez recepty, lekach ziołowych lub pochodzenia

naturalnego. Jeśli lekarz przepisuje pacjentowi inne leki, należy poinformować go o stosowaniu leku

Methotrexat-Ebewe.

Szczególnie ważne jest poinformowanie lekarza o przyjmowaniu następujących leków:

kolestyramina, salicylany, sulfonamidy, difenylohydantoina, antybiotyki (takie jak tetracyklina

chloramfenikol, cyprofloksacyna, penicylina, prystynamycyna), sulfazol, doksorubicyna,

cyklofosfamid, barbiturany, probenecyd, alkaloidy Vinca, leki zawierające kwas foliowy oraz

preparaty witaminowe i doustne preparaty żelaza zawierające kwas foliowy, leki modyfikujące

przebieg choroby (takie jak sole złota, penicylamina, hydroksychlorochina, sulfasalazyna, azatiopryna,

cyklosporyna), cytarabina, leflunomid, pirymetamina, kotrimoksazol, inhibitory pompy protonowej

(np. omeprazol, pantoprazol), leki przeciwcukrzycowe z grupy pochodnych sulfonylomocznika,

triamteren, lewetyracetam, amiodaron, niesteroidowe leki przeciwzapalne, antagoniści folianów

(trimetoprim/sulfametoksazol), etretynat, fenytoina, leki uspokajające, doustne środki

antykoncepcyjne, leki działające toksycznie na nerki i wątrobę, leki wydalane przez nerki oraz żywe

szczepionki.

Penicyliny mogą zmniejszać wydalanie metotreksatu powodując potencjalne nasilanie się działań

niepożądanych.

3 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

Podczas stosowania metotreksatu reakcja immunologiczna na równocześnie prowadzone szczepienie

może być osłabiona.

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania metotreksatu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych

(NLPZ) w przypadku występowania czynników ryzyka, takich jak niewydolność nerek, w tym

łagodna niewydolność nerek.

Ciąża, karmienie piersią i wpływ na płodność

Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć

dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Ciąża

Nie stosować leku Methotrexat-Ebewe w okresie ciąży, chyba że lekarz zalecił go we wskazaniu

onkologicznym. Metotreksat może spowodować wady wrodzone, działać szkodliwie na nienarodzone

dziecko lub wywołać poronienie. Jest to związane z wadami rozwojowymi czaszki, twarzy, serca

i naczyń krwionośnych, mózgu i kończyn. Dlatego bardzo ważne jest, aby pacjentki będące w ciąży

lub planujące ciążę nie przyjmowały metotreksatu, chyba że ze wskazań onkologicznych.

Jeśli pacjentka jest w wieku rozrodczym, przed rozpoczęciem leczenia ze wskazań nieonkologicznych

należy potwierdzić, że nie jest ona w ciąży, np. wykonując test ciążowy. Nie stosować leku

Methotrexat-Ebewe, jeśli pacjentka jest w ciąży lub próbuje zajść w ciążę. Pacjentka powinna

bezwzględnie unikać zajścia w ciążę w czasie leczenia metotreksatem i przez co najmniej 6 miesięcy

po jego zakończeniu. Przez cały ten czas konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji (patrz

także punkt „Ostrzeżenia i środki ostrożności”).

Jeśli pacjentka w czasie leczenia zajdzie w ciążę lub podejrzewa, że może być w ciąży, powinna jak

najszybciej skonsultować się z lekarzem. Jeśli pacjentka w czasie leczenia zajdzie w ciążę, powinna

uzyskać poradę dotyczącą możliwego szkodliwego wpływu leczenia na dziecko.

Jeżeli pacjentka planuje zajść w ciążę, powinna skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który

może skierować pacjentkę do specjalisty, w celu uzyskania porady przed planowanym rozpoczęciem

leczenia.

Karmienie piersią

Nie należy karmić piersią podczas leczenia, ponieważ metotreksat przenika do mleka kobiecego. Jeśli

lekarz prowadzący uzna leczenie metotreksatem za bezwzględnie konieczne w tym czasie, należy

przerwać karmienie piersią.

Płodność mężczyzn

Dostępne dowody nie wskazują na zwiększone ryzyko wad rozwojowych lub poronień po przyjęciu

przez ojca metotreksatu w dawce poniżej 30 mg/tydzień. Nie można jednak całkowicie wykluczyć

ryzyka; nie ma również informacji dotyczących większych dawek metotreksatu. Metotreksat może

działać genotoksycznie. Oznacza to, że lek może powodować mutacje genetyczne. Metotreksat może

wpływać na wytwarzanie plemników, co wiąże się z możliwością wystąpienia wad wrodzonych.

Pacjent powinien unikać zapłodnienia partnerki i oddawania nasienia w czasie leczenia metotreksatem

i przez co najmniej 3 miesiące po jego zakończeniu. Z uwagi na to, że leczenie większymi dawkami

metotreksatu stosowanymi typowo w leczeniu nowotworów może spowodować niepłodność i mutacje

genetyczne, w przypadku mężczyzn leczonych metotreksatem w dawkach powyżej 30 mg/tydzień

zalecane może być przechowanie nasienia pobranego przed rozpoczęciem leczenia (patrz także punkt

„Ostrzeżenia i środki ostrożności”).

Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn

Podczas stosowania leku Methotrexat-Ebewe mogą wystąpić działania niepożądane ze strony

centralnego układu nerwowego, takie jak uczucie zmęczenia i zawroty głowy. W niektórych

przypadkach mogą one zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jeśli pacjent

odczuwa zmęczenie lub zawroty głowy, nie powinien prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

4 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

Methotrexat-Ebewe zawiera sód

Lek zawiera około 11,15 mg sodu w 1 ml koncentratu.

Lek zawiera sód (główny składnik soli kuchennej) w następujących ilościach:

• - 55,75 mg sodu w fiolce 5 ml (co odpowiada 2,8% maksymalnej zalecanej dobowej dawki sodu

w diecie u osób dorosłych);

• - 111,5 mg sodu w fiolce 10 ml (co odpowiada 5,6% maksymalnej zalecanej dobowej dawki sodu w

diecie u osób dorosłych);

• - 557,5 mg sodu w fiolce 50 ml (co odpowiada 27,9% maksymalnej zalecanej dobowej dawki sodu w

diecie u osób dorosłych).

Lek może być rozcieńczany w 0,9% roztworze chlorku sodu. Zawartość sodu pochodzącego z

rozcieńczalnika powinna być brana pod uwagę w obliczeniu całkowitej zawartości sodu w

przygotowanym rozcieńczeniu leku. W celu uzyskania dokładnej informacji dotyczącej zawartości

sodu w roztworze wykorzystanym do rozcieńczenia leku, należy zapoznać się z ulotką dla pacjenta

stosowanego rozcieńczalnika.

• 3. Jak stosować lek Methotrexat-Ebewe

Methotrexat-Ebewe może być przepisywany wyłącznie przez lekarzy znających właściwości tego leku

i jego sposób działania.

Methotrexat-Ebewe należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości

należy zwrócić się do lekarza, farmaceuty lub pielęgniarki.

W zależności od wskazania i stosowanego schematu leczenia dawka leku Methotrexat-Ebewe może

wahać się w bardzo szerokich granicach, dlatego niezwykle ważne jest, aby leczenie prowadzone było

przez wykwalifikowany personel medyczny.

Lek Methotrexat-Ebewe jest najczęściej podawany bezpośrednio lub po rozpuszczeniu w soli

fizjologicznej bądź 5% roztworze glukozy. Może być podawany dożylnie (bolus lub infuzja),

domięśniowo, dotętniczo lub dokanałowo.

Lek można podawać zarówno w postaci szybkiego wlewu (bolus), jak też wielogodzinnej infuzji.

Infuzje przedłużone stosuje się w przypadku podawania dużych dawek leku Methotrexat-Ebewe.

Dawkę leku ustali lekarz w zależności od rozpoznania choroby podstawowej, powierzchni ciała lub

masy ciała pacjenta i sposobu podawania (monoterapia lub podawanie w skojarzeniu z innymi

cytostatykami), a także od wydolności szpiku i narządów miąższowych (wątroba, nerki). Wyjątek

stanowi podawanie dokanałowe, gdzie maksymalna zalecana dawka wynosi 15 mg, a zalecane

maksymalne stężenie 5 mg/ml.

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, nerek lub szpiku kostnego dawkę należy zmniejszyć.

Nowotwory złośliwe i ostre białaczki:

Stosowane najczęściej małe (dawka pojedyncza nie przekracza 100 mg/m² pc.), średnie (dawka

pojedyncza od 100 mg/m² pc. do 1000 mg/m² pc.) lub duże (dawka pojedyncza powyżej 1000 mg/m²

pc.) dawki metotreksatu zależą od prowadzonego schematu wielolekowej chemioterapii.

5 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

Łuszczyca:

Ważne ostrzeżenie dotyczące dawkowania leku Methotrexat-Ebewe (metotreksat):

W leczeniu opornej na inne leczenie łuszczycy lek Methotrexat-Ebewe należy stosować wyłącznie raz

na tydzień . Zastosowanie większej ilości leku Methotrexat-Ebewe (metotreksat) może zakończyć się

zgonem. Należy bardzo uważnie przeczytać punkt 3 tej ulotki. W razie jakichkolwiek pytań należy

skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed przyjęciem leku.

Zalecana dawka

Zalecana początkowa dawka w łuszczycy wynosi 7,5 mg raz w tygodniu.

Zwykle optymalna dawka tygodniowa wynosi 10-25 mg.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Methotrexat-Ebewe

Swoistą odtrutką zmniejszającą działanie toksyczne leku Methotrexat-Ebewe jest folinian wapnia.

Może on być podawany doustnie, domięśniowo lub dożylnie w postaci bolusa lub przedłużonego

wlewu. W razie przedawkowania leku Methotrexat-Ebewe należy w ciągu godziny podać folinian

wapnia w dawce równej lub większej niż podana dawka metotreksatu, a następnie kontynuować jego

podawanie, aż do uzyskania bezpiecznego poziomu metotreksatu.

Po przedawkowaniu leku Methotrexat-Ebewe chorzy mogą również wymagać dializy nerkowej lub

przetoczenia krwi.

Pominięcie zastosowania leku Methotrexat-Ebewe

Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Należy kontynuować

przyjmowanie zalecanej dawki leku. Należy zwrócić się o poradę do lekarza.

Przerwanie stosowania leku Methotrexat-Ebewe

Nie należy przerywać lub kończyć leczenia lekiem Methotrexat-Ebewe bez uzgodnienia tego

z lekarzem. W razie podejrzewania ciężkich działań niepożądanych należy natychmiast zasięgnąć

porady lekarza.

W razie jakichkolwiek dalszych pytań lub wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy

zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

• 4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może mieć działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli u pacjenta wystąpi nagle świszczący oddech,

trudności w oddychaniu, obrzęk powiek, twarzy lub warg, wysypka lub świąd (zwłaszcza

obejmujące całe ciało).

Ciężkie działania niepożądane

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią wymienione niżej działania

niepożądane:

• - dolegliwości płucne (objawem może być ogólne złe samopoczucie, suchy, drażniący kaszel,

skrócenie oddechu, duszność podczas spoczynku, ból w klatce piersiowej lub gorączka);

• - silne łuszczenie się skóry lub powstawanie pęcherzy na skórze;
• - niewyjaśnione krwawienie (w tym krwawe wymioty) lub powstawanie siniaków;
• - ciężka biegunka;
• - owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej;
• - czarne lub smoliste stolce;
• - krew w moczu lub w kale;
• - drobne czerwone plamki na skórze;
• - gorączka;

6 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

• - zażółcenie skóry (żółtaczka);
• - ból lub trudności w oddawaniu moczu;
• - uczucie pragnienia i (lub) częste oddawanie moczu;
• - napady padaczkowe (drgawki);
• - utrata przytomności;
• - nieostre widzenie lub zaburzenia widzenia;
• - krwioplucie, czyli odkrztuszanie wydzieliny z krwią (zgłaszane podczas stosowania metotreksatu

u pacjentów z zasadniczą chorobą reumatyczną).

Inne możliwe działania niepożądane

Bardzo często (mogą występować częściej niż u 1 na 10 osób):

• - zmniejszona odporność na zakażenia
• - zapalenie gardła
• - zmniejszenie liczby płytek krwi (małopłytkowość), zmniejszenie liczby krwinek białych

(leukopenia)

• - ból głowy, zawroty głowy
• - kaszel
• - utrata apetytu
• - biegunka, ból brzucha, nudności, wymioty
• - wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
• - zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AspAT, AlAT), fosfatazy zasadowej
• - zwiększenie stężenia bilirubiny we krwi
• - zmniejszenie klirensu kreatyniny
• - łysienie
• - zmęczenie, złe samopoczucie

Często (mogą występować rzadziej niż u 1 na 10 osób):

• - półpasiec
• - niedokrwistość, (zmniejszenie liczby krwinek czerwonych, krwinek białych i płytek krwi

(pancytopenia), całkowity lub prawie całkowity brak granulocytów (agranulocytoza)

• - zahamowanie czynności szpiku kostnego
• - senność
• - uczucie drętwienia lub mrowienia lub odczuwanie słabszej niż zwykle reakcji na bodźce
• - zapalenie spojówek
• - powikłania płucne na skutek śródmiąższowego zapalenia płuc, zapalenia pęcherzyków płucnych

(mogą prowadzić do zgonu), ostry obrzęk płuc

• - wysypka, rumień, świąd, owrzodzenie skóry
• - wrażliwość na światło

Niezbyt często (mogą występować rzadziej niż u 1 na 100 osób):

• - zakażenia oportunistyczne (zagrażające życiu)
• - chłoniak złośliwy
• - reakcje alergiczne aż do wstrząsu anafilaktycznego
• - zahamowanie czynności układu odpornościowego
• - cukrzyca
• - depresja
• - niedowład połowiczy
• - splątanie
• - napady drgawek
• - encefalopatia/leukoencefalopatia
• - zapalenie naczyń krwionośnych, alergiczne zapalenie naczyń krwionośnych
• - zwłóknienie płuc, wysięk płucny
• - owrzodzenie błony śluzowej żołądka i jelit

7 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

• - krwotok
• - zapalenie trzustki
• - toksyczne działanie na wątrobę
• - stłuszczenie wątroby
• - przewlekłe zwłóknienie i marskość wątroby
• - zmniejszenie stężenia albumin w surowicy
• - wykwity na skórze, opryszczkopodobne wykwity na skórze
• - zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka (zespół Lyella)
• - pokrzywka
• - zwiększona pigmentacja skóry
• - guzki pometotreksatowe
• - zaburzenia gojenia się ran
• - bolesność zmian łuszczycowych
• - bóle stawów, bóle mięśni
• - osteoporoza
• - nefropatia, niewydolność nerek
• - zapalenie i owrzodzenie pęcherza moczowego
• - krwiomocz
• - zaburzenia oddawania moczu, bolesne oddawanie moczu, skąpomocz, bezmocz
• - wady wrodzone u płodu
• - zapalenie i owrzodzenie pochwy
• - gorączka

Rzadko (mogą występować rzadziej niż u 1 na 1000 osób):

• - posocznica (w tym przypadki zakończone zgonem)
• - niedokrwistość megaloblastyczna
• - zmiany nastroju, przemijające zaburzenia postrzegania
• - niedowład
• - zaburzenia mowy, w tym dyzartria i afazja
• - mielopatia (po podaniu dolędźwiowym)
• - zaburzenia widzenia (również ciężkie)
• - ciężka zakrzepica naczyń siatkówki
• - niedociśnienie tętnicze
• - zdarzenia zakrzepowo-zatorowe (w tym zakrzepica tętnic i naczyń mózgu, zakrzepowe zapalenie

żył, zakrzepica żył głębokich)

• - zapalenie gardła
• - zatrzymanie oddechu
• - zatorowość płucna
• - zapalenie jelit
• - zapalenie dziąseł
• - smoliste stolce
• - ostre zapalenie wątroby
• - trądzik
• - wybroczyny
• - rumień wielopostaciowy
• - rumieniowe wysypki skórne
• - nasilenie zmian pigmentacyjnych paznokci, oddzielanie się płytki paznokciowej
• - złamania kości z przeciążenia
• - zwiększone stężenie kwasu moczowego mocznika i kreatyniny w surowicy, azotemia

Bardzo rzadko (mogą występować rzadziej niż u 1 na 10 000 osób):

• - zapalenie wątroby wywołane przez wirusa opryszczki zwykłej
• - kryptokokoza, histoplazmoza, nokardioza
• - zakażenia wywołane wirusem cytomegalii (m.in. zapalenie płuc)
• - rozsiane zakażenie wirusem opryszczki zwykłej
• - zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecii
• - zespół rozpadu guza (u pacjentów leczonych z powodu choroby nowotworowej)

8 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

• - niedokrwistość aplastyczna
• - eozynofilia, neutropenia
• - limfadenopatia
• - zaburzenia limfoproliferacyjne (nadprodukcja krwinek białych)
• - hipogammaglobulinemia
• - miastenia
• - ból w kończynach
• - zaburzenia smaku (metaliczny posmak)
• - ostre jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych z odczynem oponowym
• - objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych bez zakażenia (porażenie, wymioty)
• - zaburzenia nerwów czaszkowych
• - obrzęk okołooczodołowy
• - zapalenie brzegów powiek
• - łzawienie na skutek niedostatecznego odprowadzania filmu łzowego
• - światłowstręt
• - przemijająca ślepota, utrata wzroku
• - zapalenie osierdzia, tamponada osierdzia, wysięk osierdziowy
• - przewlekła obturacyjna choroba płuc
• - reakcje przypominające astmę oskrzelową z kaszlem, dusznością i zmianami widocznymi

w badaniach czynności płuc

• - krwawe wymioty
• - ostra martwica wątroby, ostre zwyrodnienie wątroby, niewydolność wątroby
• - czyraczność, teleangiektazje, ostra zanokcica
• - krwiomocz, białkomocz
• - śmierć płodu
• - zaburzenia wytwarzania plemników, zaburzenia wytwarzania komórek jajowych
• - niepłodność
• - zaburzenia cyklu miesiączkowego
• - utrata libido
• - impotencja
• - upławy
• - ginekomastia
• - dreszcze

Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych):

• - zapalenie płuc
• - uaktywnienie wirusowego zapalenia wątroby typu B
• - zaostrzenie wirusowego zapalenia wątroby typu C
• - neurotoksyczność
• - zlepne zapalenie pajęczynówki
• - porażenie poprzeczne
• - stupor
• - ataksja
• - otępienie
• - zwiększenie ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego
• - ból w klatce piersiowej
• - niedotlenienie
• - krwawienie pęcherzykowe (notowane podczas stosowania metotreksatu u pacjentów z zasadniczą

chorobą reumatyczną)

• - niezakaźne zapalenie otrzewnej
• - perforacja jelita
• - zapalenie języka
• - ostre rozdęcie okrężnicy
• - polekowa reakcja z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS)
• - zapalenie skóry
• - zaczerwienienie i łuszczenie się skóry
• - nasilenie zmian łuszczycowych po jednoczesnej ekspozycji na promieniowanie UV

9 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

• - owrzodzenie skóry (u pacjentów z łuszczycą)
• - opuchlizna
• - martwica kości
• - martwica kości szczęki (w wyniku nadprodukcji krwinek białych)
• - rak skóry (u pacjentów leczonych z powodu łuszczycy)
• - retinopatia
• - zaburzenia układu moczowo-płciowego
• - niszczenie tkanki w miejscu wstrzyknięcia

Jeśli u pacjenta wystąpi biegunka lub owrzodzenie w obrębie jamy ustnej i gardła, należy natychmiast

zgłosić to lekarzowi, gdyż konieczne może być przerwanie leczenia ze względu na ryzyko perforacji

przewodu pokarmowego lub krwotocznego zapalenia jelit.

Stosowanie metotreksatu może być przyczyną nawrotu zapalenia skóry i poparzenia skóry

spowodowanego przez napromienianie (tzw. reakcje przypomnienia).

Po podaniu domięśniowym mogą wystąpić działania niepożądane w miejscu wstrzyknięcia (odczucie

pieczenia) lub uszkodzenie (powstawanie ropnia jałowego, uszkodzenie tkanki tłuszczowej).

Działania niepożądane związane szczególnie z podaniem dokanałowym

Ciężkie: chemicznie wywołane zapalenie pajęczynówki, objawiające się bólem głowy, pleców,

ramion, sztywnością karku i gorączką.

Podostre: obejmować mogą niedowład (zwykle przemijający), porażenie dolnych kończyn, porażenie

nerwów, zaburzenia móżdżkowe.

Przewlekłe: leukodystrofia manifestująca się podrażnieniem, splątaniem, bezładem, spastycznością

i czasami drgawkami, otępieniem, sennością, śpiączką, oraz rzadko śmiercią. Dowiedziono, że

równoczesne napromienianie czaszki i dokanałowe stosowanie metotreksatu zwiększa częstość

leukodystrofii.

Opisano też inne dodatkowe reakcje o udowodnionym lub prawdopodobnym związku ze stosowaniem

metotreksatu, jak osteoporozę, nieprawidłową morfologię krwinek czerwonych (zwykle

„megaloblastyczna”), cukrzycę, inne zmiany metaboliczne i nagłą śmierć.

Działanie rakotwórcze, mutagenne i zaburzenia płodności

Wykazano, że metotreksat uszkadza chromosomy w somatycznych komórkach zwierząt i komórkach

szpiku kostnego człowieka, a działanie to było przemijające i odwracalne. U pacjentów leczonych

metotreksatem powyższe właściwości mogą powodować zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworu

(zwykle chłoniak, zazwyczaj odwracalny), jednak nie ma wystarczających dowodów na

sformułowanie ostatecznych wniosków. Stwierdzono, że metotreksat w czasie leczenia i przez krótki

okres po zaprzestaniu podawania leku u ludzi powoduje zaburzenia płodności, oligospermię,

zaburzenia miesiączkowania oraz brak miesiączki.

Ponadto, metotreksat wywiera szkodliwe działanie na zarodek, prowadzi do poronień i występowania

wad u płodów. Dlatego pacjenta w wieku rozrodczym należy poinformować o możliwym szkodliwym

wpływie na rozród.

Zgłaszanie działań niepożądanych

Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione

w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, farmaceucie lub pielęgniarce. Działania niepożądane

można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów

Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów

Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa

tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl

Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.

Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat

bezpieczeństwa stosowania leku.

10 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

• 5. Jak przechowywać lek Methotrexat-Ebewe

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.

Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na pudełku i fiolce po EXP.

Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.

Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C, chronić przed światłem.

Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać

farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić

środowisko.

• 6. Zawartość opakowania i inne informacje

Co zawiera Methotrexat-Ebewe

Substancją czynną jest metotreksat.

1 ml koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji zawiera 100 mg metotreksatu.

Fiolka 5 ml zawiera 500 mg metotreksatu.

Fiolka 10 ml zawiera 1000 mg metotreksatu.

Fiolka 50 ml zawiera 5000 mg metotreksatu.

Pozostałe składniki to: sodu wodorotlenek (do ustalenia pH) i woda do wstrzykiwań.

Jak wygląda Methotrexat-Ebewe i co zawiera opakowanie

Methotrexate-Ebewe to klarowny, żółty koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji.

Opakowanie zawiera odpowiednio:

-1 lub 5 fiolek po 500 mg metotreksatu w 5 ml

-1 fiolkę po 1000 mg metotreksatu w 10 ml

-1 fiolkę po 5000 mg metotreksatu w 50 ml.

Fiolki mogą być umieszczone w opakowaniach ochronnych z tworzywa sztucznego (ONKO-Safe lub

Sleeving).

Podmiot odpowiedzialny i wytwórca

Ebewe Pharma Ges.m.b.H. Nfg. KG

Mondseestrasse 11

A-4866 Unterach, Austria

Wytwórca

Fareva Unterach GmbH

Mondseestraße 11

4866 Unterach, Austria

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zwrócić się do:

Sandoz Polska Sp. z o.o.

ul. Domaniewska 50 C

02-672 Warszawa

tel. 22 209 70 00

Data ostatniej aktualizacji ulotki: 07/2023

11 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

___________________________________________________________________________

Informacje wyłącznie dla fachowego personelu medycznego

 Okres ważności

Po otwarciu

Produkt pobrać bezpośrednio przed użyciem. Ze względów mikrobiologicznych produkt należy

natychmiast zużyć. W przeciwnym razie odpowiedzialność za warunki i czas przechowywania

pozostałego produktu spada na użytkownika. Po pierwszym pobraniu, pozostałego produktu nie

należy przechowywać dłużej niż 24 godziny w temperaturze pokojowej, chyba że pobrania dokonano

w kontrolowanych sprawdzonych warunkach z zachowaniem aseptyki. Produkt przechowywany

w lodówce lub temperaturze pokojowej bez dostępu światła zachowuje wówczas fizyko-chemiczną

stabilność do 28 dni.

Produkt leczniczy Methotrexat-Ebewe 100 mg/ml zachowuje fizyko-chemiczną stabilność do 28 dni

w temperaturze pokojowej z dostępem światła.

Po rozcieńczeniu

Z mikrobiologicznego punktu widzenia produkt należy natychmiast zużyć. W przeciwnym razie,

odpowiedzialność za warunki i czas przechowywania sporządzonego roztworu spada na użytkownika.

Przygotowanych roztworów nie należy przechowywać dłużej niż przez 24 godziny w temperaturze od

2 ° C do 8 ° C, chyba że rozcieńczenia dokonano w kontrolowanych sprawdzonych warunkach

z zachowaniem aseptyki.

Wykazano fizyczną i chemiczną stabilność do 28 dni roztworu Methotrexat-Ebewe 100 mg/ml

w stężeniu 5 mg/ml i 20 mg/ml rozcieńczonego w 0,9% roztworze NaCl lub 5% roztworze glukozy

przechowywanego w lodówce lub w temperaturze pokojowej bez dostępu światła oraz do 7 dni

w temperaturze pokojowej z dostępem światła.

Dla roztworu o stężeniu 5 mg/ml rozcieńczonego w 0,9 % roztworze NaCl wykazano również

fizyczną i chemiczną stabilność do 28 dni w temperaturze pokojowej z dostępem światła.

 Instrukcja dotycząca przygotowania, stosowania leku oraz usuwania jego pozostałości:

Metotreksat można podawać we wstrzyknięciu dożylnym (bolus lub wlew), dotętniczym,

domięśniowym lub dokanałowym. Roztwór należy rozcieńczyć 0,9% chlorkiem sodu lub

5% roztworem glukozy.

Ze względu na różne proponowane schematy dawkowania zalecane jest stosowanie leku wyłącznie

pod kierunkiem lekarza, który ma doświadczenie w terapii cytotoksycznej.

Dawka leku zależy od rozpoznania choroby podstawowej, od powierzchni ciała lub masy ciała

pacjenta i sposobu podawania (monoterapia lub podawanie w skojarzeniu z innymi cytostatykami),

a także od wydolności szpiku i narządów miąższowych (wątroba, nerki). Wyjątek stanowi podawanie

dokanałowe, gdzie maksymalna zalecana dawka wynosi 15 mg, a zalecane maksymalne stężenie

5 mg/ml.

Schematy dawkowania ochronnego folinianu wapnia różnią się w zależności od podanej dawki

metotreksatu. Zwykle stosuje się do 150 mg w dawkach podzielonych, w ciągu 12-24 godzin, we

wstrzyknięciu domięśniowym, w dożylnym wstrzyknięciu w postaci szybkiego wlewu (bolus), we

wlewie dożylnym lub doustnie i następnie 12-25 mg domięśniowo, dożylnie lub 15 mg doustnie

(jedna kapsułka), co sześć godzin przez następne 48 godzin. Leczenie osłonowe rozpoczyna się

z opóźnieniem 8 do 24 godzin od rozpoczęcia podawania wlewu z metotreksatem. Jeśli zastosowano

mniejsze dawki metotreksatu (mniej niż 100 mg), wystarczy podać jedną kapsułkę (15 mg) folinianu

wapnia co sześć godzin przez 48 do 72 godzin.

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, nerek lub szpiku kostnego dawkę należy zmniejszyć.

Duże dawki leku Methotrexat-Ebewe (większe niż 100 mg) podawane są zwykle we wlewie dożylnym

nie dłużej niż przez 24 godziny. Część dawki można podać jako wstępne szybkie wstrzyknięcie.

Podawanie dużych dawek metotreksatu może powodować wytrącanie metotreksatu lub jego

12 NL/H/xxxx/WS/718 tandard text –January 22 nd , 2004 / June, 2005

metabolitów w kanalikach nerkowych. W celach zapobiegawczych zaleca się podawanie znacznych

ilości płynów oraz alkalizację moczu do pH 6,5-7,0 przez doustne lub dożylne podanie dwuwęglanu

sodu (5 tabletek x 625 mg co trzy godziny) lub acetazolamidu (500 mg doustnie cztery razy na dobę).

W przypadku stosowania dawek większych niż 150 mg/m 2 konieczne jest jednoczesne podanie

folinianu wapnia w celu odwrócenia toksycznego działania na komórki prawidłowe.

Sposób podawania folinianu wapnia zależy od dawki leku Methotrexat-Ebewe. Zwykle stosuje się do

150 mg w dawkach podzielonych w ciągu 12-24 godzin we wstrzyknięciu domięśniowym,

w dożylnym wstrzyknięciu w postaci szybkiego wlewu (bolus), albo we wlewie dożylnym lub

doustnie i następnie 12-25 mg domięśniowo dożylnie lub 15 mg doustnie (jedna kapsułka), co sześć

godzin przez następne 48 godzin. Leczenie osłonowe rozpoczyna się z opóźnieniem 8 do 24 godzin od

rozpoczęcia podawania wlewu z metotreksatem. Jeśli zastosowano mniejsze dawki metotreksatu

(mniej niż 100 mg), wystarczy podać jedną kapsułkę (15 mg) folinianu wapnia co sześć godzin przez

48 do 72 godzin.

Ze względu na toksyczne właściwości substancji należy przestrzegać następujących zasad

bezpieczeństwa:

 przygotowanie, podawanie i usuwanie pozostałości preparatu może być prowadzone jedynie przez

przeszkolony personel i podobnie jak w przypadku wszystkich leków cytostatycznych, na kontakt

z lekiem nie należy narażać kobiet w ciąży;

 osoby przygotowujące metotreksat powinny nosić ubranie ochronne: gogle, fartuchy, rękawiczki

stosowane jednorazowo i maski stosowane jednorazowo;

 metotreksat nie wykazuje właściwości żrących i w kontakcie ze skórą nie powinien powodować jej

uszkodzeń; ale mimo to preparat należy natychmiast zmyć wodą; a w razie wystąpienia

przejściowego pieczenia można zastosować łagodny krem. Jeśli zaistnieje ryzyko wchłonięcia

układowego znacznych ilości metotreksatu jakąkolwiek drogą, należy podać folinian wapnia;

 niezużyte lub rozlane resztki należy usunąć przez spopielenie; nie istnieją szczególne zalecenia

dotyczące temperatury spopielania;

 postępować zgodnie z wytycznymi dotyczącymi substancji cytotoksycznych.

Niezgodności 

Silne utleniacze i kwasy. Łączenie z chlorowodorkiem chloropromazyny, droperidolem, idarubicyną,

chlorowodorkiem metoklopramidu, roztworem heparyny, solą sodową fosforanu prednizolonu

i chlorowodorkiem prometazyny powoduje wytrącanie się osadu lub zmętnienie roztworu.

13 NL/H/xxxx/WS/718