Angina

OPIS CHOROBY

Trudności z przełykaniem, potem kłujący ból i wysoka gorączka to pierwsze objawy zapalenia gardła, powszechnie znanego jako angina. Angina, czyli zapalenie migdałków podniebiennych, to schorzenie, które może wywoływać u pacjentów wiele nieprzyjemnych dolegliwości. Początkowe symptomy anginy stanowią tylko wstęp do pełnego obrazu choroby, która może mieć różnorodny przebieg.

Zazwyczaj angina zaczyna się od uczucia trudności w przełykaniu. Pacjenci mogą odczuwać dyskomfort lub ból podczas połykania śliny, pokarmów i płynów. Kolejnym charakterystycznym objawem jest kłujący ból gardła, który może promieniować w stronę uszu lub krtani. Ból ten może być mniej lub bardziej nasilony, ale jest zwykle odczuwany jako dokuczliwy i utrudniający normalne funkcjonowanie.

Wzrost temperatury ciała, czyli wysoka gorączka, jest również częstym objawem anginy. Gorączka jest wynikiem reakcji organizmu na infekcję, a w przypadku anginy jest spowodowana aktywnością patogenów wywołujących stan zapalny w gardle. Wysoka gorączka może być towarzyszyć uczuciu osłabienia, zmęczenia oraz innych dolegliwości związanych z infekcją.

Obok wymienionych objawów, pacjenci mogą także doświadczać obrzęku i zaczerwienienia migdałków oraz białego lub żółtego nalotu na migdałkach. W niektórych przypadkach mogą występować również bóle głowy, kaszel, chrypka czy ból mięśni.

CHOROBA ZAPOBIEGANIE

Zapobieganie anginie i innym infekcjom gardła oraz górnych dróg oddechowych może być skuteczne poprzez przyjęcie kilku zdrowych nawyków i ostrożności. Oto kilka kroków, które mogą pomóc w minimalizowaniu ryzyka zachorowania na anginę:

• Higiena rąk: Regularne mycie rąk wodą i mydłem przez co najmniej 20 sekund jest kluczowym środkiem zapobiegania infekcjom. Szczególnie ważne jest mycie rąk przed jedzeniem, po kontakcie z osobami chorymi oraz po powrocie do domu z miejsc publicznych.
• Unikanie kontaktu z osobami chorymi: Jeśli jesteś w otoczeniu osób z objawami infekcji gardła, staraj się unikać bliskiego kontaktu z nimi, aby ograniczyć ryzyko zakażenia.
• Szczepienia: Przyjmowanie szczepień, takich jak szczepionka przeciwko grypie, może pomóc w ochronie przed niektórymi wirusami i bakteriami wywołującymi infekcje gardła.
• Zdrowa dieta: Dieta bogata w owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste dostarcza organizmowi ważnych składników odżywczych, które wzmacniają układ odpornościowy.
• Unikanie palenia tytoniu: Palenie papierosów osłabia układ odpornościowy i zwiększa ryzyko zachorowania na infekcje gardła. Warto zaprzestać palenia i unikać biernego palenia.
• Unikanie przegrzewania i nadmiernej wentylacji: Zbyt suche i gorące powietrze może podrażniać błony śluzowe gardła, sprawiając, że są one bardziej podatne na infekcje. Dbałość o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniach może pomóc.
• Stres i zdrowy sen: Chroniczny stres osłabia układ odpornościowy, dlatego ważne jest zarządzanie stresem i zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu, co pomaga w regeneracji organizmu.
• Unikanie zakażonych przedmiotów: Staraj się unikać wspólnego używania sztućców, kubków czy innych osobistych przedmiotów z osobami chorymi.
• Higiena jamy ustnej: Dbaj o higienę jamy ustnej, regularnie myjąc zęby i używając nici dentystycznej, co pomaga w eliminowaniu bakterii z jamy ustnej.

RODZAJE I TYPY CHOROBY

Anginę można podzielić i rozróżnić na różne typy, uwzględniając różne aspekty takie jak miejsce zakażenia, obraz kliniczny oraz czynniki wywołujące chorobę. W praktyce najczęściej stosuje się podział na anginę wirusową oraz bakteryjną (paciorkowcową). Oto kilka sposobów, na jakie można sklasyfikować anginę:

• Miejsce zakażenia:
  • Angina migdałka gardłowego: Zakażenie koncentruje się na migdałkach podniebiennych.
  • Angina migdałka językowego: Zakażenie obejmuje migdałek językowy.
• Obraz kliniczny:
  • Angina rumieniowa: Charakteryzuje się zaczerwienieniem i obrzękiem migdałków, ale bez wyraźnych zmian ropnych czy owrzodzeń.
  • Angina z wysiękiem ropnym: Migdałki są pokryte białym lub żółtym nalotem, który jest wynikiem gromadzenia się wysięku ropnego.
  • Angina z owrzodzeniem powierzchniowym: Występują małe owrzodzenia na migdałkach.
  • Angina z owrzodzeniem głębokim: Owrzodzenia są głębsze i mogą prowadzić do poważniejszych powikłań.
• Czynniki wywołujące chorobę:
  • Angina o etiologii wirusowej: Spowodowana jest przez wirusy, takie jak wirus Epstein-Barr.
  • Angina o etiologii bakteryjnej: Wywołana jest przez bakterie, najczęściej paciorkowce, zwłaszcza Streptococcus pyogenes.
  • Angina o etiologii grzybiczej: Wywołana przez grzyby, choć jest to rzadkie.
  • Angina o etiologii nieinfekcyjnej: Występuje w wyniku podrażnień mechanicznych lub reakcji alergicznych.

Podział na anginę wirusową i bakteryjną jest najczęściej używany w praktyce klinicznej, ponieważ pomaga w określeniu odpowiedniego podejścia terapeutycznego. W przypadku anginy bakteryjnej, antybiotyki mogą być konieczne, podczas gdy w anginie wirusowej terapia jest ukierunkowana na łagodzenie objawów i wzmocnienie organizmu.

CHOROBA - PRZYCZYNY

Angina to choroba o dużym stopniu zakaźności, która rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową. W przypadku bakteryjnej postaci anginy, odpowiedzialnymi za nią paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A, szczególnie gatunek Streptococcus pyogenes. Te same bakterie są także przyczyną innych chorób, takich jak szkarlatyna i róża. Innymi czynnikami etiologicznymi anginy, choć rzadkimi, mogą być różne bakterie lub grzyby.

Angina wirusowa jest częstsza u dorosłych, stanowiąc przyczynę nawet 90% przypadków. Wirusy, takie jak rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy czy wirus paragrypy, mogą być odpowiedzialne za wystąpienie tej formy anginy. Jednak angina paciorkowcowa zwykle dotyka dzieci, zwłaszcza w wieku od 3 do 14 lat.

Osłabienie układu odpornościowego może sprzyjać rozwojowi anginy, zwiększając ryzyko zachorowania. Dlatego też dbanie o zdrowy styl życia i wzmocnienie odporności są istotne dla zapobiegania tej chorobie.

 

CHOROBA - OBJAWY

Angina, zarówno w jej bakteryjnej, jak i wirusowej postaci, może objawiać się następującymi objawami:

• Ból gardła: To główny objaw anginy. Ból gardła może być łagodny lub bardzo silny, utrudniający połykanie.
• Ból przy połykaniu: Połykanie śliny, jedzenia lub picia może być bolesne i nieprzyjemne.
• Spuchnięte migdałki: Migdałki podniebienne mogą być powiększone i zaczerwienione.
• Gorączka: W przypadku anginy, gorączka może wystąpić, zwłaszcza w infekcjach bakteryjnych.
• Ogólne złe samopoczucie: Pacjenci z anginą mogą odczuwać ogólne zmęczenie i osłabienie.
• Białe lub żółte naloty na migdałkach: W przypadku anginy bakteryjnej na migdałkach mogą pojawić się białe lub żółte naloty, które są wywołane przez gromadzenie się wysięku ropnego.
• Kaszel i katar: Wirusowa postać anginy może powodować kaszel, katar i inne objawy grypopodobne.
• Ból głowy: Ból głowy może towarzyszyć anginie, szczególnie w przypadku infekcji wirusowej.
• Nudności lub wymioty: W niektórych przypadkach, szczególnie u dzieci, angina może skutkować nudnościami lub wymiotami.
• Spadek apetytu: Pacjenci z anginą często tracą apetyt i niechętnie jedzą.
• Powiększenie węzłów chłonnych: Węzły chłonne szyi mogą być powiększone i wyczuwalne podczas dotykania.

CHOROBA A POWIĄZANA CHOROBA

Podobne symptomy, jak w przypadku anginy, mogą występować również w przebiegu innych chorób, takich jak błonica, szkarlatyna, mononukleoza zakaźna, gruźlica, kiła czy choroby nowotworowe. Dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, szczególnie u dzieci, ważne jest niezwłoczne skonsultowanie się z lekarzem i przeprowadzenie dokładnej diagnostyki. Odpowiednie badania i ocena lekarska są niezbędne do postawienia właściwej diagnozy i ustalenia odpowiedniego planu leczenia. Nie należy bagatelizować objawów, które mogą wskazywać na różne choroby, aby zapewnić pacjentowi właściwą opiekę medyczną i uniknąć powikłań.

CHOROBA DIAGNOSTYKA

Chorobę diagnozuje się na podstawie:

• wywiadu z pacjentem, 
• objawów klinicznych, 
• badania przedmiotowego, 
• wyników posiewu wymazu z gardła lub migdałków (w niektórych przypadkach).

CHOROBA LECZENIE

Angina jest stanem, który może wymagać zastosowania antybiotyków, a lekiem z wyboru jest fenoksymetylopenicylina. Sposób jej podawania zależy od masy ciała pacjenta:

• Dla osób ważących mniej niż 40 kg, zalecana dawka wynosi 100-200 tys. j.m./kg/dobę, podzielona na dwie dawki.
• Osoby ważące powyżej 40 kg powinny przyjmować 2-3 mln j.m./dobę, również w dwóch dawkach.

Fenoksymetylopenicylina charakteryzuje się wysoką skutecznością, ale jej zakres działania jest ograniczony.

W przypadku, gdy pacjent nie może przyjmować leków doustnie lub istnieje ryzyko nieskutecznego stosowania się do zaleceń, może być wskazane podanie benzylopenicyliny benzatynowej w formie domięśniowej.

W przypadku nadwrażliwości na penicyliny, stosuje się cefalosporyny I generacji, takie jak cefadroksyl lub cefaleksyna. Natomiast, jeśli występuje nadwrażliwość na wszystkie antybiotyki z grupy B-laktamów (penicyliny, cefalosporyny), wówczas wskazane są antybiotyki z grupy makrolidów, takie jak klarytromycyna.

Warto podkreślić, że po włączeniu odpowiedniego leczenia, pacjent przestaje być zakaźny po 24 godzinach. Oprócz antybiotykoterapii, istotne jest również leczenie objawowe, które może obejmować:

• Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, z ibuprofenem jako lekiem pierwszego wyboru, ze względu na jego działanie przeciwzapalne.
• Miejscowe środki odkażające i przeciwbólowe, takie jak płukanki do gardła, tabletki do ssania lub spraye zawierające lidokainę, cholinę, chlorchinaldol, chlorheksydynę, benzydaminę lub benzokainę.
• Naturalne środki łagodzące ból gardła, takie jak miód, prawoślaz i siemię lniane (choć miód nie jest zalecany dla dzieci poniżej 1. roku życia).

CHOROBA A DIETA

W przypadku anginy, dieta odgrywa ważną rolę w procesie zdrowienia i łagodzeniu objawów. Oto kilka zaleceń żywieniowych, które mogą pomóc podczas leczenia anginy:

• Nawodnienie: Ważne jest, aby utrzymywać odpowiedni poziom nawodnienia organizmu poprzez picie wystarczającej ilości płynów, takiej jak woda, herbaty ziołowe czy buliony. Zaleca się spożywanie 1,5–2 litrów wody dziennie, co może pomóc w nawilżeniu błon śluzowych gardła.
• Konsystencja posiłków: Warto wybierać łatwostrawne i delikatne potrawy, takie jak zupy kremowe, buliony, budyń ryżowy czy puree z warzyw. Unikaj potraw o ostrej konsystencji, które mogą podrażniać gardło.
• Miękkie warzywa i owoce: Włącz do diety miękkie warzywa (np. ziemniaki gotowane, marchewka) oraz owoce w postaci przecierów lub soków. To dostarczy organizmowi składników odżywczych bez nadmiernego obciążania gardła.
• Unikanie ostrej i drażniącej żywności: W czasie choroby warto unikać pikantnych potraw, ostrych przypraw, kwaśnych soków i innych produktów, które mogą podrażnić gardło i nasilić ból.
• Bogactwo witamin i minerałów: Zjedz więcej owoców i warzyw, które dostarczą organizmowi niezbędnych witamin i minerałów, wspomagając system immunologiczny w walce z infekcją.
• Ciepłe napoje: Herbaty ziołowe, ciepłe mleko z miodem czy sok z cytryny rozpuszczony w letniej wodzie mogą działać kojąco na gardło.
• Unikanie alkoholu: W trakcie choroby zaleca się całkowite unikanie alkoholu, który może podrażniać gardło i osłabiać układ odpornościowy.

CHOROBA ROKOWANIA 

To schorzenie nie może być bagatelizowane. Nieleczona angina może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak gorączka reumatyczna, ostre zapalenie kłębuszków nerkowych czy inne istotne choroby nerek. Ropień okołomigdałkowy to również potencjalne następstwo. Te powikłania są bezpośrednio spowodowane zakażeniem tkanek w okolicach gardła, między migdałkiem a mięśniami, przez paciorkowce. W niektórych sytuacjach obrzęk może stać się na tyle poważny, że znacząco utrudnia oddychanie. Dodatkowo, angina może prowadzić do zapalenia zatok przynosowych, zapalenia ucha środkowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia płuc, a nawet zapalenia wsierdzia. W związku z tym, ważne jest, aby objawy anginy traktować poważnie i skonsultować się z lekarzem w celu odpowiedniego leczenia i uniknięcia potencjalnych powikłań.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

 lekarz rodzinny